اسم این آخوند جلیل القدر آیت الله میر فتاح تبریزی است. او مجتهد طراز اول تبریز در دوران فتحعلیشاه قاجار بود.
در قسمتهای قبل گفتیم که فرمان جهاد علیه دولت روس را عده ای از علمای نجف دادند و آیت الله سید محمد مجاهد شخصا با عده ای از مومنین شیعه برای نبرد با قشون روس وارد تبریز شد. اما طبق معمول دو آخوند در یک شهر همدیگر را تحمل نمیکنند و همین سبب دشمنی میرفتاح تبریزی با مجاهدین لشگر اسلام گردید بطوریکه کارش به جایی رسید که علنا همکار و ستون پنجم روس ها شد.
در قسمتهای قبل گفتیم که فرمان جهاد علیه دولت روس را عده ای از علمای نجف دادند و آیت الله سید محمد مجاهد شخصا با عده ای از مومنین شیعه برای نبرد با قشون روس وارد تبریز شد. اما طبق معمول دو آخوند در یک شهر همدیگر را تحمل نمیکنند و همین سبب دشمنی میرفتاح تبریزی با مجاهدین لشگر اسلام گردید بطوریکه کارش به جایی رسید که علنا همکار و ستون پنجم روس ها شد.
هنگامی که فقط پانزده روز پس از صدور حکم جهاد و آغاز جنگ از طرف
مجتهدین می گذشت، لشکر روسیه تزاری به فرماندهی ژنرال پاسکویچ وارد تبریز
شد، میرفتاح به همراه جمع بزرگی از مردم شهر به پیشباز لشکر اشغالگر شتافت.
وی حتی برای یاری رساندن بیشتر به روسها، مردم را بر ضد عباس میرزا
شوراند؛ کار تا جایی پیش رفت که مقلدینش حتی کاخ عباس میرزا را غارت کردند و
انبارهای آذوقه، اسلحه‌خانه‌ها و زرادخانه‌ها (به ویژه کارخانه توپ‌ریزی)
را دست‌نخورده تحویل سپاهیان روسیهٔ تزاری دادند.
او سپس تبعه روس شد و پرچم روس را بر بالای خانه اش نصب کرد. وی بسیاری از ایرانیانی که مخالف اشغالگری روس بودند را تحویل بیگانه داد که همگی بطرز فجیعی کشته شدند.
او سپس تبعه روس شد و پرچم روس را بر بالای خانه اش نصب کرد. وی بسیاری از ایرانیانی که مخالف اشغالگری روس بودند را تحویل بیگانه داد که همگی بطرز فجیعی کشته شدند.
این بود خلاصه خیانت این بزرگوار.
اکنون تفصیل داستان با ذکر منابع:
اکنون تفصیل داستان با ذکر منابع:
رضا قلى خان هدايت در روضة الصفا مينويسد "فتاح ولد جناب علامة العلما
حاجى ميرزا يوسف تبريزى كه بعد از فوت پدر بزرگوار بحكم وراثت امام و
پيشواى اهل تبريز بود و ساغر خاطرش از باده غرور و جوانى لبريز در حفظ شهر و
شهريان اطاعت ژنرال روسيه را اولى و انسب و به صرفه وقت اقرب دانسته تن
به متابعت آصف الدوله در نداد و از تسليم و تمكين روسيه سخن راند و عموم
اهالى شهر را با خود مطابق و موافق اوضاع تبريز آن چنان به تحريك ميرفتاح
مجتهد تبريزى عليه قاجارها به آشوب كشيده شد كه حتا نوكران عباس ميرزا صلاح
را در اين ديدند كه مادر فتحعليشاه و خانواده عباس ميرزا را از ترس آنكه
مجتهد تبريزى آنان را تحويل ارتش روس دهد، از شهر خارج كنند . "
روضه الصفا، جلد نهم، صفحه 675
اما با همه این پیش بینی ها بينى ها مردم تحريك شده، بدستور ميرفتاح مجتهد در تعاقب اهالى حرم قصد تطاول و چپاول كردند اما موفق نشدند گزندی به انها برسانند.
در اين هنگامه آقا ميرفتاح مجتهد تبريزى مذكور با كل اهالى شهر به دروازه كجيل آمده حكم به گشادن دروازه كرده . دروازه را فرو شكستند و توپچى ر ا از بام دروازه تبريز افكندند و علم خود رأى برافراشته به استقبال نيارال ارستوف ژنرال تقدیم ورزیدند.
تفنگچیان حصار شهر با دیدن این وضع دست از محارست (نگهبانی) برداشتند و هریک به گوشه ای فرار کردند.
خبر سقوط مرند و از همه مهم تر شهر تبريز بويژه با فتواى مجتهد تبريز بگوش سربازان عباس ميرزا رسيد و سبب برهم ريختگى سپاه ايران شد و عده زيادى از سربازان اسلام فرار را بر دفاع از اسلام عليه ترکفر را ترجيح دادند .
(منبع تاريخ نو، صفحه ۹)
ميرفتاح مجتهد نزد ژنرال پاسكيويچ رفت و نامه اى به او داد مبنى بر اين كه حكمرانان مراغه، اهر، اردبيل و خوى پيشنهاد تسليم به روسها كرده اند . 91 رئساى طوايف و حكمرانان در آذربايجان بناى سركشى گذاردند و ميان راه تهران آذربايجان به راه زنى مشغول شدند . طرفداران مجتهد تبريزى كاخ عباس ميرزا را تاراج كردند، اما انبارهاى اسلحه و كارخانه توپ ريزى را دست نخورده تحويل لشكر روس دادند .
روسها بلافاصله ماليات براى اصناف تعيين كردند و اين سبب شورش و نا آرامى در تبريز شد
فورامجتهد تبریزی نزد پاسكيويچ رفت و اطلاع داد كه كارگزاران دولت ايران مردم را تحريك كرده اند ... ميرفتاح مجتهد صورتى (لیستی) از نامهاى ايشان به پاسكيويچ داد و چون آنها را زندانى كردند و فتنه فرونشست.
(منبع: تاريخ اجتماعى و سياسى ايران، جلد دوم، صفحه174)
مير فتاح مجتهد تبريزى عامل اصلى فتنه در تبریز و غوغای عامه بود . اما بسبب آنكه تبعه دولت روس، و پرچم روسيه تزارى بر بام خانه او در اهتزاز بود، دولت و حكومت تبريز از دستگيرى و مجازات مجتهد خائن ناتوان بود زیرا طبق قرارداد ترکمنچای اتباع روسیه در ایران از مصونیت برخوردار شده بودند.
روضه الصفا، جلد نهم، صفحه 675
اما با همه این پیش بینی ها بينى ها مردم تحريك شده، بدستور ميرفتاح مجتهد در تعاقب اهالى حرم قصد تطاول و چپاول كردند اما موفق نشدند گزندی به انها برسانند.
در اين هنگامه آقا ميرفتاح مجتهد تبريزى مذكور با كل اهالى شهر به دروازه كجيل آمده حكم به گشادن دروازه كرده . دروازه را فرو شكستند و توپچى ر ا از بام دروازه تبريز افكندند و علم خود رأى برافراشته به استقبال نيارال ارستوف ژنرال تقدیم ورزیدند.
تفنگچیان حصار شهر با دیدن این وضع دست از محارست (نگهبانی) برداشتند و هریک به گوشه ای فرار کردند.
خبر سقوط مرند و از همه مهم تر شهر تبريز بويژه با فتواى مجتهد تبريز بگوش سربازان عباس ميرزا رسيد و سبب برهم ريختگى سپاه ايران شد و عده زيادى از سربازان اسلام فرار را بر دفاع از اسلام عليه ترکفر را ترجيح دادند .
(منبع تاريخ نو، صفحه ۹)
ميرفتاح مجتهد نزد ژنرال پاسكيويچ رفت و نامه اى به او داد مبنى بر اين كه حكمرانان مراغه، اهر، اردبيل و خوى پيشنهاد تسليم به روسها كرده اند . 91 رئساى طوايف و حكمرانان در آذربايجان بناى سركشى گذاردند و ميان راه تهران آذربايجان به راه زنى مشغول شدند . طرفداران مجتهد تبريزى كاخ عباس ميرزا را تاراج كردند، اما انبارهاى اسلحه و كارخانه توپ ريزى را دست نخورده تحويل لشكر روس دادند .
روسها بلافاصله ماليات براى اصناف تعيين كردند و اين سبب شورش و نا آرامى در تبريز شد
فورامجتهد تبریزی نزد پاسكيويچ رفت و اطلاع داد كه كارگزاران دولت ايران مردم را تحريك كرده اند ... ميرفتاح مجتهد صورتى (لیستی) از نامهاى ايشان به پاسكيويچ داد و چون آنها را زندانى كردند و فتنه فرونشست.
(منبع: تاريخ اجتماعى و سياسى ايران، جلد دوم، صفحه174)
مير فتاح مجتهد تبريزى عامل اصلى فتنه در تبریز و غوغای عامه بود . اما بسبب آنكه تبعه دولت روس، و پرچم روسيه تزارى بر بام خانه او در اهتزاز بود، دولت و حكومت تبريز از دستگيرى و مجازات مجتهد خائن ناتوان بود زیرا طبق قرارداد ترکمنچای اتباع روسیه در ایران از مصونیت برخوردار شده بودند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر